Proactief gedrag

Klaar voor de start? AF! Dit is geen gewone sprint – dit is het startsein van je proactieve gedachte. Die wil winnen, zo naar de finish. En je reactieve gedachte? Die prutst wat aan de startblokken terwijl het wacht op ongevraagde instructies, loopt er vervolgens een rondje omheen en staart naar de lucht en verwacht regen. Een komisch beeld, maar wat gebeurt er als je echt zo naar je gedachtes gaat kijken? Je bent ze niet, maar je kunt ze wel sturen. Hoe vergroot je je invloed en neem je verantwoordelijkheid voor je acties?

Proactief vs reactief
Een slachtofferrol is geen populaire rol. En toch ligt die vaker op de loer dan mensen vaak door hebben. Hij is namelijk niet altijd groots aanwezig, maar ook verstopt in kleine twists of wendingen. Het is maandag en de maandag is niet je favoriete dag, jammer dat je net dan een belangrijke presentatie hebt. Of je hebt een date, maar ook een puistje – als dat maar goed gaat. Het voornaamste kenmerk van slachtoffergedrag is vaak de schuld buiten jezelf leggen. Externaliseren. Alsof het je overkomt in plaats van dat je onderdeel van de oorzaak bent.

Het is nuttig om te weten waar een negatieve gedachte begint voordat het een spiraal wordt. Als dit gebeurt gaat je stemming omlaag, ben je niet meer gefocust op de situatie en blijf je in je hoofd zitten. Zo raak je ervan overtuigd dat je zelf geen invloed kunt uitoefenen op de situatie wat leidt naar ‘denken in problemen’, niets doen, zeuren etc. De negatieve energie vergroot en de cirkel van invloed verkleint.

Krachtig proactief
Het lijkt een cliché, maar een cliché is met een reden ontstaan: als je denkt in mogelijkheden (afkorting: DIM) heeft dat een positieve invloed op je mindset, omgeving en productiviteit. Waar het mee begint? Met het accepteren van de situatie inclusief de emoties en gedachtes die daarbij horen.

Zo blijf je in het hier en nu en dat is precies de plek waar je wilt zijn om invloed uit te oefenen. Welke krachtbronnen heb je tot je beschikking? Wie is er om hulp aan te vragen, welke kwaliteiten heb je zelf of gaat het om accepteren dat iets niet gelukt is? Zo ben je in staat om gedrag te veranderen, keuzes te maken en verantwoordelijkheid te nemen voor je proactieve handelen.

Cirkel van invloed en uitdagingen
Proactieve mensen zijn over het algemeen goed in het stellen van prioriteiten. Ze weten waar ze naartoe willen en denken dus op de lange termijn.

Hoe gaan proactieve mensen met uitdagingen om?

• Door directe invloed uit te oefenen. In dit geval gaat het vaak om problemen door het eigen gedrag.
• Door indirecte invloed uit te oefenen. Vaak op mensen en de omgeving. Dit is alleen constructief mogelijk als je een gezonde relatie hebt met mensen. Zo blijft het integer.
• Op sommige uitdagingen is het wellicht mogelijk om invloed uit te oefenen. Dan gaat het om de kunst van acceptatie.

Als je weet tot welke categorie de uitdaging behoort, dan is het mogelijk om een stap te zetten in de richting van een oplossing. Je hebt invloed op hoe je reageert op een situatie, dus daarmee heb je dus ook invloed op diezelfde situatie. Ga je voor de reactieve of proactieve aanpak?