Succes en dan

Als je je doelen bereikt dan heb je succes, toch? En als je succes hebt dan ben je tevreden en gelukkig, toch? Alleen al door de vraag te stellen, geef je het antwoord. Hier kan niet volmondig ja op gezegd worden. Waarom hangt het een niet per se met het ander samen en hoe verander je dit? Wat is de correlatie tussen succes en geluk.

Bijna, maar net niet helemaal
“Ik was bijna gelukkig.” – net niet alle doelen behaald.
“Waarom zou ik gelukkig zijn als ik heb gefaald?” – net niet alle doelen behaald.

Veel succesvolle mensen struggelen met het daadwerkelijk genieten van het behalen van hun doelen. Wat succes is, is persoonsgebonden. Voor de een gaat het om het onderhouden en investeren in belangrijke relaties, voor de ander is het een sportprestatie, nog een groter huis kopen, een depressie overwinnen, gezonde principes nastreven. Veel succesvolle mensen focussen zich vooral op éen doel. Geen waardeoordeel over wat succes is.

Mogelijke redenen waarom je geen tevredenheid ervaart bij het behalen van succes:

• Vergelijken met anderen.
• Er zijn geen grenzen aan het stellen van doelen, dus is het ooit genoeg?

Met het behalen van een doel, krijg je een shotje geluk. Oftewel dopamine. Als dit is uitgewerkt wil je meer, om dat lege gevoel te verdrukken. Deze verslavende cirkel maakt onze ‘het is genoeg-knop’ volledig in de war. Waardoor we niet meer objectief zien dat het doel behalen al iets is om blij mee te zijn. Intuïtief voelen we vaak wel dat ‘meer en nog meer’ ons niet echt gelukkig maakt, maar toch hebben we de neiging ernaar te blijven streven.

Succes, wat mag het je kosten?
Ben je de baas van je doelen, of zijn je doelen dat van jou? Als je in dienst staat van het doel om steeds meer te hebben, te slagen en zo aantrekkelijk mogelijk te zijn, dan kan dat schadelijk zijn. Zo offer je bijvoorbeeld liefde, plezier en ontspanning op, op weg naar hét doel van tevredenheid. Het doel wat je niet bereikt, want je blijft doorgaan doordat je maar kort geluk voelt.

Ontevredenheid is niet een gevolg – het is aangeleerd. Het komt voort uit verwachtingen die je van tevoren schept. “Als ik dit en dat heb, dan ben ik gelukkig.” Voordeel: als ontevredenheid is aangeleerd, dan kan tevredenheid ook aangeleerd worden. Wat gebeurt er als we succes en tevredenheid los van elkaar leren zien? Zo wordt tevredenheid meer een keuze en niet een wel/niet gevolg van het behalen van doelen. Tevredenheid en geluk liggen dan niet zozeer in het behalen van doelen, maar door onszelf te herprogammeren hoe en wanneer we dat ervaren.

De vraag achter succes
Doelen hebben en streven naar succes is uiteraard vooral iets om aan te moedigen. Maar wel als je daar zelf leiderschap over neemt en dit ook zo ervaart. Het stellen van vragen aan jezelf, is een handige manier om erachter te komen wat je hoopt te bereiken met succes. Zo werk je er bewuster aan en leer je het los te koppelen van je gevoel van tevredenheid.

Zoals benoemd zijn er veel peilers van wat succes is. Dit is persoonsgebonden. Hieronder staan twee voorbeelden uitgewerkt om je een idee te geven van de onderzoeksvragen:

1. Onderzoek je relatie met geld opnieuw 
ls je graag geld en rijkdom najaagt, dan ben je in groot gezelschap. Welke betekenis heb je aan ‘meer geld hebben’ gegeven? Wanneer de relatie met geld verschuift van ‘zorgen voor mijn welzijn’ naar ‘de hoeveelheid geld die ik heb bepaalt om mijn eigen waarde’, dan is er mogelijk verwarring ontstaan. Vragen die je jezelf kunt stellen:

• Wat geloof ik over de rol die geld heeft voor mijn welzijn?
• Wat triggert mijn angst over het niet genoeg hebben?
• Vergelijk ik mijn rijkdom met anderen (salaris, grootte woning, materialistische bezittingen) en voel ik me ontevreden als ik denk dat anderen meer hebben?
• Op welke manier geeft geld me een schuldgevoel, schaamte, tekortkoming of eigendunk?
• Wat is voor mij ‘genoeg geld’?

2. Onderzoek je relatie met ‘erkenning en status’ opnieuw
Bewondering van mensen ontvangen die we respecteren, voelt goed. Daardoor voelen we ons gewaardeerd. Zo werkt een grote sociale kring goed, veel invloed hebben en lofbetuigingen na het behalen van succes. Social media profiteren ervan. Roem en status en een onmiddellijke, zij het vluchtige, bevrediging van gezien worden.

Als het plezier van zichtbare erkenning verschuift naar een onverzadigbaar verlangen naar externe bevestiging, dan werkt het je geluk tegen. Vragen om je op weg te helpen:

• Op welke manier zoek ik bevestiging van, voor mij, belangrijke mensen?
• Zit ik (te)veel op mijn telefoon en op social media?
• Vind ik het vervelend als anderen meer likes krijgen? Op social media maar ook in real life.
• Vraag ik mezelf stiekem af hoeveel er om me gegeven wordt? Twijfel ik aan mijn toegevoegde waarde?
• Probeer ik conversaties te manipuleren om indruk te maken op anderen?
• Wat is mijn definitie van ‘genoeg erkenning’?

Shift je mindset succesvol
Het kan voor interessante gesprekken en verbinding zorgen als je mensen om je heen, en jezelf, de vraag stelt over hoe het behalen van hun doelen tot geluk leidt. Onze waarden zijn de laatste jaren wel wat verschoven, maar zo werken bijvoorbeeld schoolsystemen vaak nog met punten. Vooraf bepaalde eisen waaraan je moet voldoen. Als je dat doet, ben je goed. Terwijl je misschien hele andere dingen leert, die voor jou meer waarde hebben. Daarom zinvol om kritisch te zijn op wat je nu beschouwt als succes, zinvol en waardevol.

Tips hoe je je mindset verschuift:

• Shift van ‘vergelijken’ naar mededogen. Door jezelf te vergelijken met iemands anders’ laatste bewegingen en successen, leidt bijna standaard naar ongenoegen en leegte. Het zorgt er ook nog eens voor dat we zelf juist minder actie ondernemen. In plaats van te vergelijken, is het zinniger om een vorm van mededogen te voelen. Voor je eigen stappen, al zijn ze klein. Voor de tegenslagen die je hebt doorstappen. Voor de stappen van iemand anders.
• Shift van ‘de score behouden’ naar contributie. Altijd de score bijhouden, van je geld, volgers, prijzen – kortom de balans opmaken. Maakt je niet tevredener. Maar, wat heb je bijgeleverd, in wiens leven heb je een positief verschil gemaakt? Deze ervaringen leiden tot een meer blijvend gevoel van succes en tevredenheid.

Als je iets wil veranderen aan je beleving en gedrag rondom succes behalen en tevredenheid, weet dan dat ook dit een proces is met een leercurve. Niet alles lukt. Maar door bewustzijn en jezelf vragen te blijven stellen, groei je hier wel in. Wat zie je voor je als je je ogen dicht doet en denkt aan een moment wanneer je oprechte voldoening voelde? Hoe kun je meer van dat soort momenten creëren?