De paradox van het kiezen
De hele dag door moet er een reeks aan verschillende keuzes gemaakt worden. Niet alleen moeten we vaker keuzes maken, maar er zijn ook meer keuzemogelijkheden. Meer keuze zou ons meer vrijheid moeten geven, maar doet dat niet. In plaats daarvan verlammen we ons, en kiezen we helemaal niet meer. Dit veroorzaakt keuzestress. Keuzestress betekent dat je niet weet wat je moet kiezen, omdat je wordt overspoeld met informatie. Of wellicht heerst er angst voor het maken van een verkeerde keuze. Uiteindelijk kan keuzestress zelfs leiden tot een burn-out. Dit kan voorkomen worden door het dagelijkse dilemma van kiezen makkelijker te maken.
Satisficer of Maximizer?
Keuzes worden op verschillende manieren gemaakt. Barry Schwartz, psycholoog, noemt de Satisficers en Maximizers in zijn boek “The Paradox of Choice”. Satisficers zijn mensen die een bepaalde standaard hebben, en zodra zij bij het maken van een keuze iets tegenkomen dat voldoet aan deze standaard, dan nemen zij daar genoegen mee. Deze standaard kan laag, maar ook hoog zijn. Maximizers gaan alle opties af en maken daarna pas een keuze. Dit kan het keuzeproces bemoeilijken en Maximizers zijn vaker bang om een verkeerde keuze te maken. Door verschillende opties te hebben, ontstaat er twijfel over de te maken keuze.
De waarde van de te maken keuze, bepaalt hoe er gekozen wordt. Bij het doen van boodschappen, neemt men over het algemeen meer keuzes als Satisficer. Maar wordt er een nieuwe auto gekocht, dan is men vaak kritischer en wordt er gekozen als Maximizer. Vaak geldt, hoe belangrijk de te maken keuze en des te meer er van deze keuze afhangt, hoe meer er vanuit de Maximizer rol wordt gekozen.
Door bewustheid te creëren over de aard van de te maken keuze, kan er ingeschat worden of er vanuit een Satisficer of Maximizer rol gekozen moet worden en hiermee kan tijd bespaard worden. Het is een tijd- en energieverspilling om in de supermarkt de rol van Maximizer aan te nemen; dan zal boodschappen doen aanzienlijk langer duren.
Keuze en prioriteiten
Het is niet effectief om keuzes te maken, die niet van belang zijn op het moment. Ons brein kan immers maar een beperkte aantal keuzes aan. Het kan helpen om alles op een rij te zetten en je af te vragen waarom er een keuze gemaakt dient te worden en welke keuze prioriteit heeft.
Wil je bijvoorbeeld een carrièreswitch maken, dan dien je voordat je een keuze maakt over je carrière, eerst te weten waarom je een switch wilt maken. Waar krijg je energie van? Waarom wil je niet verder in je huidige carrière? Wat vind je aantrekkelijk aan je huidige functie? Door zaken in hun perspectief te plaatsen, wordt er een beter beeld verkregen van wat je precies wilt en wordt het dilemma duidelijk. Dit maakt de kans op het maken van een verkeerde keuze kleiner.
Hoe te kiezen
Een keuze moet gebaseerd zijn op persoonlijke wensen en doelen, niet op die van anderen. Als je vanuit jezelf een keuze maakt, dan verkleint dit de kans op het maken van een verkeerde keuze. Baseer een keuze niet alleen op je gevoel. Je gevoel kan namelijk beïnvloed worden door verschillende factoren en is daarom niet altijd objectief. Beslissingen kunnen het beste genomen worden op basis intuïtie en ratio. Als deze twee gecombineerd worden in het keuzeproces, wordt er een keuze gemaakt op basis van logisch nadenken en het persoonlijke gevoel en dit maakt de kans op het nemen van een verkeerde keuze aanzienlijk kleiner.
Foute keuzes maken mag
Het maken van fouten wordt vaak gezien als onacceptabel, maar fouten maken is menselijk. Genomen besluiten zijn niet altijd definitief en kunnen nog gewijzigd worden. Een verkeerd genomen besluit die onomkeerbaar is, kan nog altijd worden bijgeschaafd. Het maken van een verkeerde keuze kan ook vanuit een positieve kant bekeken worden; het is nu immers duidelijk wat je niet wilt.
Keuze gemaakt
Na het gemaakt hebben van een keuze, kunnen er twijfels ontstaan. Heb ik wel de juiste keuze gemaakt? Laat het los. Er is een keuze gemaakt en dat is al een eerste stap. Fouten maken is immers niet erg, dus wees niet bang dat je de verkeerde keus gemaakt hebt.
Wil jij beter, bewuster en effectiever leren kiezen? Kijk dan eens bij onze training De Kunst van het Kiezen.